isvicre hiv rehberi

[gokyuzu]

AİDS TEHLİKELİ BİR HASTALIKTIR … ve bugüne kadar tedavisi
henüz olanaklı değil. Bütün dünyaya yayılmış olan Aids, İsviçre’de
de sorun yaratmaktadır.
Aids, HI-Virüsü bulaşması sonucu oluşur (kısaca: HIV). Bünyeye yerleşen
HIV bir kaç yıl içerisinde vücudun hastalıklara karşı direniş gücünü
zayıflatır ve giderek vücudu hastalıklara karşı tamamen savunmasız
bırakır. Bu da HIV-taşıyıcısı kişilerin hastalanmasına ya da var olan hastalıklarının
daha da şiddetlenmesine yol açar. Buna Aids denir.
KORUNMA: Elinizdeki bu broşür sizlere, nerelerde ve hangi durumlarda
HIV bulaşma rizikosu bulunduğunu göstermektedir. Ayrıca broşür,
kendinizi ve cinsel eşlerinizi HIV / Aids’e karşı nasıl koruyabileceğiniz
konusunda da bilgi vermektedir!
AİDS’İN TEDAVİSİ MÜMKÜN DEĞİLDİR … ancak HIV-enfeksiyonunun
gelişmesini oldukça yavaşlatan ilaçlar vardır. İsviçre’de
yaşayan herkes – oturma izni olsun olmasın – etkin tedavi talep etme
hakkına sahiptir.
Tedaviye zamanında başlamak gerekir. Bu nedenle HI-Virüsü taşıyıp
taşımadığımızı öğrenmek önemlidir. Bu konuda daha fazla bilgi için
broşürün arka sayfasına bakınız.
RİZİKO
PREZERVATİFİ ŞÖYLE
KULLANINIZ
HI-Virüsü, prezervatif (kondom, kaput, kılıf) kullanılmayan
cinsel ilişkiler yoluyla bulaşır. Prezervatif HIV / Aids‘e ve öteki
bulaşıcı cinsel hastalıklara karşı en önemli korunma aracıdır.
ANAL (anüsten, popodan) cinsel ilişki – prezervatifsiz
Riziko çok büyük
eşlerin her ikisi için, meni boşalmamış olsa da
Korunma aracı:
Prezervatif ve yeterli kayganlaştırıcı krem
VAJİNAL CİNSEL İLİŞKİ – prezervatifsiz
Riziko büyük
erkek ve kadın için, meni boşalmamış olsa da
Korunma aracı: Prezervatif
ORAL (ağız yoluyla) cinsel ilişki – korunmasız
Rizikolu
Korunma aracı: Adet kanamaları döneminde
kadınlar kesinlikle (ağız yoluyla) tatmin edilmemeli.
Meni kesinlikle ağıza bulaştırılmamalı!
Meni kesinlikle yutulmamalı!
1. Prezervatif ambalajının bozuk olup olmadığını
kontrol ediniz.
2. Paketi işaretli yerden dikkatlice açarak
prezervatifi dışarı çıkarınız.
3. Penis sünnetsizse kafa bölümünü örten deriyi
geri çekiniz.
4. Prezervatifin uç kısmını (meni akıntısı için ayrılan
boşluk kısmı) baş ve işaret parmaklarınızla
sabit tutarak dikleşmiş penisin başına geçiriniz.
Plastik çember dışarıya dönük olmalı.
5. Prezervatifi yuvarlayarak açınız. Kolayca takılması
gerekir. Kolay takılmıyorsa ya küçük ya da
büyük geliyor olmalıdır, ya da ters taraftan (iç
yüzünü dışarıya çevirerek) takıyor olmalısınız.
6. Boşaldıktan (Orgazm’dan) sonra: penis henüz
gevşememişken, prezervatifi arka tarafından
sabit tutarak penisle birlikte dışarı çekiniz.
Ayrıca: Kadınlar için de prezervatif vardır (Femidom). Bu, cinsel
ilişkiden önce vajina girişine yerleştirilir. Ama erkek prezervatifi hem
daha ucuz, hem de kullanımı daha kolaydır.
ÇEŞİTLİ BULAŞMA YOLLARI
HI-VİRÜSÜ TAŞIYICISI BİR ANNEDEN ÇOCUĞUNA
BULAŞMA
Gebelik, doğum ve emzirme sırasında HIV taşıyıcısı bir
anne bu virüsü çocuğuna bulaştırabilir.
Riziko çok büyük
Korunma: yapılacak bir Test, anne adayının HIV
taşıyıcısı olduğunu gösterirse uygun tıbbi önlemler
sayesinde virüsün bebeğe geçmesi engellenebilir.
UYUŞTURUCU KULLANMAK
Uyuşturucu kullanan kişiler aynı iğneyi ve şırıngayı
ortaklaşa kullanırlarsa.
Riziko çok büyük
Korunma: temiz iğne takımı (iğne, şırınga, filtre,
pamuk, kaşık, su); iğne takımı kesinlikle ortaklaşa
kullanılmamalı.
Belirtilen koruyucu önlemlerin alınmaması durumunda,
sözkonusu rizikoya ek olarak, aynı ölçüde tehlikeli olan
C-tipi sarılık (Hepatitis-C) virüsünü kapma rizikosu da
vardır.
TIBBİ MÜDAHALELER / SÜNNETLER
Riziko çok büyük
Tıbbi tedavi, sünnet, dövme yaptırma vb. durumlarda kullanılan araç ve
gereçler (iğneler, bıçaklar...), dezenfekte edilmeden birçok kişi üzerinde
kullanılırsa, HI-Virüsü bulaştırma rizikosu vardır. HIV kan nakli yoluyla
da geçebilir, eğer kan ürünleri bir testten geçirilmemişse.
Rizikosuz
Bu tür bir bulaşma olayı, İsviçre’de uzman tıbbi personel tarafından
– kurallara uygun – yapılan tedavilerde yaşanmıyor.
İşyeri – tuvaletler
yıkanma odaları
Aksırma, öksürme
El sıkışma, okşama
Dokunma, kucaklama
Aynı tabaktan yemek yeme
aynı bardaktan içme
Böcek sokması
Yüzme havuzu, sauna
Bu liste bize şunları göstermektedir: Gündelik yaşamda HI-Virüsünü
bulaştırma ya da kapma tehlikesi yoktur. Bu nedenle HIV / Aids’li
insanlardan korkmamız ve onları toplumsal yaşamdan ya da iş dünyasından
dışlamamız için bir neden yoktur.
Şu durumlar da rizikosuzdur:
Öpüşmek ya da elleri kullanarak karşılıklı
cinsel tatmini sağlamak
Korunmalı cinsel ilişki (prezervatifle)
RİZİKOSUZ
CİNSEL İLİŞKİ YOLUYLA BULAŞABİLECEK
HASTALIKLAR
PREZERVATİFLER
ÜSTÜNE BİLGİ
KORUNMA
Prezervatif HIV / AIDS‘e ve öteki bulaşıcı cinsel hastalıklara karşı korur.
Gebelikten korunmak için de kullanılabilir.
KALİTELİ PREZERVATİF / UYGUN BOY
Sadece kalite kontrolundan geçmiş «ok damgalı»
prezervatifleri kullanın. Bunları süpermarketlerde,
drogerie‘lerde ve eczanelerde bulabilirsiniz.
Prezervatiflerin çeşitli boyda ve özellikte olanları vardır. Size uygun
olanını seçin. Çok dar olursa yırtılabilir ya da patlayabilir, fazla bol
olursa kayıp çıkabilir. Uygun boyda prezervatifi, örneğin internette
www.mysize.ch adresinde bulabilirsiniz.
SON KULLANMA TARİHİ / MUHAFAZA ETME
Prezervatifleri sadece paketin üzerinde yazılı olan «son kullanma tarihi»
ne kadar kullanın. – Işıktan ve sivri uçlu nesnelerden uzak tutun.
KAYGANLAŞTIRICI KREMLER
Gerektiğinde yağsız kayganlaştırıcı kremlerden (organın girişini kolaylaştıran
nemlendirici-Gel) bolca kullanın. Bunları süpermarketlerde,
eczanelerde ve drogerie‘lerde bulabilirsiniz. Vazelin, vücut losyonu,
masaj kremi ya da yemek yağlarını kesinlikle kullanmayın.
Asla iki prezervatifi birbiri üstüne geçirmeyin!
NE YAPILMALI, EĞER …
prezervatif yırtılırsa, patlarsa ya da yerinden kayıp çıkarsa
ve cinsel eşiniz HIV positiv ise ya da öyle olma olasılığı yüksekse?
En geç ertesi güne kadar bir Aids-Hilfe merkezine ya da bir
hastaneye başvurursanız, uzmanlar size ne yapılması gerektiğini
açıklarlar. Başvuru, tedavi şansınızı artırır, ama sözkonusu durumlarda
kesin olarak önleyici bir çare de yoktur.
Cinsel ilişki yoluyla HIV / Aids dışında başka hastalıklar da
bulaşabilir: örneğin bel soğukluğu, kabarcık (Herpes virüsü),
frengi, mantar hastalıkları ya da B-tipi sarılık (Hepatitis B).
BELİRTİLER VE RAHATSIZLIKLAR HEKİM !
Bu hastalıklar tipik rahatsızlıklara yol açarlar.
Sidik kanalından gelen değişik miktarda ve renkte akıntı
İşeme sırasında yanma, sidik kanalında kaşıntı
Hayalarda (Testislerde) ağrı ve şişkinlik
Penis ve hayalarda iltihaplanma, sivilce, ur, kızarıklık ve kaşıntı
Karnın alt bölgesinde nedeni belli olmayan ağrılar
Büyük aptes yaparken sıkıntı çekmek
Anüs kanalında bunaltıcı ağrılar ve akıntılar
Anüste ur ve kabarcıklar
Benzeri belirtileri fark ettiğinizde vakit geçirmeden bir hekime gidiniz !
Dikkat: HIV / Aids yukarıda söz edilen belirti ve şikâyetlere
yol açmaz !
Yalnızca HIV-Testi, virüs kapıp kapmamış olduğunuz konusunda kesin
sonuç verir.
SONUÇLAR
Zamanında teşhis edilirlerse bu hastalıkların çoğu tedavi edilebilir.
Tedavi edilmezlerse ağır hastalıklara yol açabilir (örneğin: kanser,
kısırlık) ve HIV / Aids bulaşma rizikosunu daha da arttırırlar.
KORUNMA YÖNTEMİ: PREZERVATİF
Vajina‘dan, anüs‘ten ya da ağızdan gerçekleştirilen cinsel ilişki sırasında
bulaşabilecek bu hastalıklara karşı prezervatif en iyi koruyucudur.
Oral (ağızdan) ilişki sırasında da sürekli prezervatif kullanınız, bu önlem,
fahişelerle ilişkide özellikle önemlidir.
SİZİN SORUMLULUĞUNUZ !
Cinsel ilişkide prezervatif olmazsa olmazdır. Prezervatif hem sizi
hem de cinsel ilişkiye girdiğiniz kişileri korur. Lütfen sorumluluğunuzun
bilincinde olun – her zaman yanınızda prezervatif taşıyın ve cinsel
ilişkide mutlaka kullanın!
Kendisinin HI-Virüsü taşıdığını bildiği halde, başkalarıyla prezervatifsiz
ilişkiye girenler, virüs bulaştırmasalar bile suç işlemiş sayılır ve belli
durumlarda uzun süreli hapis cezasına çarptırılırlar!
AYRICA
Bugüne dek cinsel ilişkilerde hiç prezervatif kullanmadığınız halde, yine
de HIV / Aids‘e yakalanmadıysanız, bilin ki bu sadece bir rastlantıdır.
Prezervatif kullanmadan gerçekleştirilen cinsel ilişkilerde, her
zaman büyük bir HIV (Aids) rizikosu vardır!
SADECE AŞAĞIDA BELİRTİLEN ÜÇ KOŞULDA PREZERVATİF
KULLANMAYABİLİRSİNİZ:
Uzun süredir tek bir (aynı) kişiyle ilişki sürdürüyorsanız
Siz ve eşiniz sadece birbirinizle cinsel ilişkide
bulunuyorsanız
İkiniz de HIV-Test‘i yaptırdınız – daha iyisi, birlikte test
yaptırdınız – ve HI-Virüs ikinizde de bulunmadı
Durumunuz bu koşullara uyuyor mu? Uyduğundan gerçekten
emin misiniz?
İsviçre Federal Sağlık İşleri Müdürlüğü, Aids-Hilfe İsviçre, 2006
Yazar / Redaksiyon: Lukas Meyer Sayfa düzeni: DVISIONS Herrmann Germann Bienz
Çeviri: Mustafa İdeli Baskı: Mengis, Visp Baskı adedi: 2500
DAHA FAZLA BİLGİ
VE DANIŞMA
DANIŞMA
Herhangi bir Aids-Hilfe merkezinde: telefonla ya da bizzat
gelerek. Kimliğinizi açıklamak zorunda kalmadan, sorularınıza yanıt
alabilirsiniz.
Hekimde: HIV / Aids‘le ilgili sorular sormaktan çekinmeyin. Hekimler
sır saklamakla yükümlüdür.
Hekim ve yardımcıları, onlara anlattığınız sorunları ve sizinle ilgili test
sonuçlarını, hiç kimseye açıklayamaz – dahası eşinize, yabancılar
polisine (Fremdenpolizei), kaldığınız yurdun ya da hapishanenin yetkililerine
ve orada çalışanlara hiçbir şekilde açıklamada bulunamaz.
DİL SORUNU
Hangi dillerde danışmanlık hizmeti sunulduğunu danışmaya gitmeden
önce öğreniniz. Belli durumlarda çeviri için uygun birini kendiniz
bulmanız gerekebilir. (Uygun bir çevirmen bulabilmek için, ya internette
www.eka-cfe.ch/d/Doku/vermittlungsstellen.pdf sitesine ya da Aids-
Hilfe merkezlerine başvurun.)
DAHA FAZLA BİLGİ
Elinizdeki broşürden ve başka broşürlerden edinebilmek için:
Aids-Hilfe Schweiz, Postfach 1118, 8031 Zürich
Siparişler için: Telefon 044 447 11 13, Faks 044 11 14,
shop@aids.ch, www.shop.aids.ch
Her türlü bilgi için: Telefon 044 447 11 11, Faks 044 447 11 12,
aids@aids.ch, www.aids.ch
Kendi dilinizde bilgi kaynaklarını öğrenebilmek için Aids-Hilfe merkezlerine
danışın ya da internette www.migesplus.ch sitesinden
yararlanın.
Elinizdeki broşür şu dillerde edinilebilir:
albanisch, albanais, albanese, Albanian
amharisch, amharique, amarico, Amharic
arabisch, arabe, arabo, Arabic
deutsch, allemand, tedesco, German
englisch, anglais, inglese, English
französisch, français, francese, French
italienisch, italien, italiano, Italian
portugiesisch, portugais, portoghese, Portuguese
rumänisch, roumain, rumeno, Romanian
russisch, russe, russo, Russian
serbisch / kroatisch / bosnisch, serbe / croate / bosniaque,
serbo / croato / bosniaco, Serbian / Croatian / Bosnian
somalisch, somalien, somalo, Somali
spanisch, espagnol, spagnolo, Spanish
suaheli, swahili, swahili, Swahili
tamilisch, tamoul, tamil, Tamil
thai, thaï, thai, Thai
türkisch, turc, turco, Turkish
BANA BULAŞTI MI,
BULAŞMADI MI?
Kişi ancak HI-Virüsü kapmış olduğundan haberliyse, tedaviye
başlamak için en uygun fırsatı kullanabilir.
HIV-TESTİ (AIDS-TESTİ)
HI-Virüsü kapmış olup olmadığınızı ancak tıbbi bir HIV-Testi gösterebilir.
Çünkü HIV-Enfeksiyonunun başlangıç döneminde, sağlık sorunları pek
ortaya çıkmaz. HI-Virüsü kapmış olmanın belirtileri bünyede kendisini
açıkça göstermez; ilk dönemlerde kişinin HIV taşıyıcısı olup olmadığı
dış görünüşünden anlaşılmaz.
İlke olarak, rizikolu bir davranış ya da ilişkiden (örneğin: prezervatifsiz
cinsel ilişki) üç ay sonra yapılacak bir test anlamlı olabilir, çünkü ancak
o zaman yapılacak bir test kesin bir sonuç verir. Ama HIV-Virüsünü
kapmışsanız ilk üç ay içerisinde de başkalarına bulaştırabilirsiniz.
HİÇ KİMSE SİZİN TEST YAPTIRDIĞINIZI
ÖĞRENMEYECEK
Büyük hastanelerde ya da laboratuvarlarda kimliğinizi belirtmeden
test yaptırabilirsiniz. Böylece test yaptırdığınızı ve test sonucunu kimse
öğrenmemiş olur.
TEST ÖNCESİ DANIŞMA
Test yaptırmadan önce, muhakkak bir uzmana danışın: bunun için
bir Aids-Hilfe (Aids-Yardım) merkezine, hastaneye ya da laboratuvara
başvurabileceğiniz gibi, doktorunuzdan da bilgi edinebilirsiniz. İlticacı
iseniz, iltica işlerinde çalışan güvendiğiniz bir kişiyle konuşabilirsiniz.
Kimlik belirtmeksizin, ilgili adresler, bilgilendirme malzemeleri, test yaptırılabilecek
kurumlara ilişkin bilgi edinmek vs. ve siparişte bulunmak
için başvuru: 044 447 11 11 / www.aids.ch
Ya da doğrudan: